TÜRKÇE ERKEN DİL GELİŞİM TESTİ ( TEDİL )

TEDİL, Test of Early Language Development (TELD-3)dil gelişim testinin Türkçe’ye uyarlamasıdır. Test, bireysel olarak yönetilen, norm referanslı ve 2 yaş 0 ay ve 7 yaş 11ay arasındaki çocukların alıcı ve ifade edici sözel dil becerilerini ölçmeyi amaçlayanbir testtir (Hresko ve ark., 1999). Test sonuçları erken dönemde dil bozukluğu olan çocukları tanılayabilme, dil gelişimlerinin zayıf ve güçlü yanlarını gösterme, gelişim sürecine dair bilgi verme ve araştırma yapma gibi amaçlarla kullanılabilmektedir.

TEDİL A ve B olmak üzere paralel formlardan oluşmaktadır. Her bir form Alıcı ve İfade Edici olmak üzere iki alt testi içermektedir. Bu alt testler dilin anlambilgisi, biçimbilgisi ve sözdizimi alanlarını ölçen maddelerden oluşmuştur. Her bir formda toplam 76 madde bulunmaktadır. Bu maddelerin bir kısmında resim gösterme veya betimleme diğer bir kısmında ise sözel yönergeleri yerine getirme ve sorulara sözel olarak yanıt verme işlenmektedir.

TEDİL’in beş amacı bulunmaktadır: (a) erken dil becerilerinin gelişimi bakımından yaşıtlarından önemli ölçüde geride kalmış çocukları belirlemek ve busayede erken bir müdahale almasını sağlamak, (b) bireysel olarak sözel bakımdan kuvvetli ve zayıf olan yanları belirlemek, (c) çocuğun olası alacağı bir dil terapisinde programı ve süreci belirlemek, (ç) erken çocukluk döneminde dil becerilerini araştırma için bir ölçek olarak hizmet etmek ve (d) diğer değerlendirme tekniklerini desteklemek.

2005 yılında Türkçeye uyarlanmaya başlanan ve son hali 2009 yılında verilen TEDİL, dilin beş temel bileşeninden üçünü (anlambilgisi, biçimbilgisi ve sözdizimi) kapsamaktadır. Doğal ortamda ölçülebilen edimbilgisi ve mevcut birçok ölçme aracı bulunmasından ötürü sesbilgisi bileşeni yazarları tarafından testin orijinalinin kapsamına alınmamıştır.

TEDİL’in pilot çalışmaları tamamlandıktan sonra geçerlilik ve güvenilirlik ve standardizasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte AERA, APA, NCME (1999)’nın Eğitimde ve Psikolojide Ölçme Standartlarından faydalanılmıştır (Ramos ve ark., 2006). TEDİL’in güvenirlik çalışmasında iç tutarlılık, istikrarlılık, eşdeğerliliği belirlemek üzere, alternatif formlar analizi ve puanlayıcılar arası güvenirlik analizleri yapılmıştır. Geçerlik çalışması için, içerik geçerliliği, ölçüt geçerliliği, yapı geçerliği analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak TEDİL, yüksek derecede geçerli, güvenilir ve 1627 katılımcı ve yüksek temsil ediciliği olan bir grup ile normları saptanmış, ayırt edici olduğu ortaya koyulmuş bir ölçme aracıdır.

Bu eğitimde TEDİL’i uygulama, puanlama ve yorumlama süreçleri anlatılacaktır.