İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİNİN 1908 SİYASİ PROGRAMI İmparatorluk Nasıl Kurulur ?

 

Bu çalışmada Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Meşturiyet’in yeniden ilanından hemen sonra hazırladıkları 1908 Programında ortaya koydukları görüşler, yine İttihatçıların bu program maddelerini açıklama biçimleri üzerinden analiz edilmiştir. Şimdiye kadar olan yazında sadece program maddeleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada Cemiyet’in resmi yayın organı konumundaki İttihad ve Terakki Gazetesi’nde yer alan program maddelerinin gerekçelerinin İttihatçı bakış açısıyla açıklandığı onbeş yazı üzerinden İttihatçıların hemen devrim sonrası dönemde ulusal egemenlik, hükümetin konumu, parlamentonun yapısı ve nitelikleri, özgürlükler, sermaye-emek arasındaki meseleleri değerlendiriş biçimleri, tarım ve toprak reformuna ilişkin düşünceleri, gayr-i müslim topluluklara tanınacak haklar, eğitim alanında yapılması gerekenler hakkındaki düşünceleri analiz edilmeye ve böylelikle İttihatçıların liberal değerlerinin arkasında yatan zihinsel yapıları ortaya konulmaya ve ideolojik yaklaşımlarının bir haritasının çıkarılmasına çalışılmıştır. Bu bağlamda bu çalışma  İttihatçı düşünüş biçiminin kodlarının anlaşılmasında ve İttihatçı yönetim pratiklerinin analizinde önemli bir katkı sunmayı hedeflemektedir.